پمپ استنلس استیل یا همان پمپهای ضدزنگ، به پمپهایی گفته میشود که از فولادهای ضدزنگ آستنیتی گروههای A2، A4 یا گروههای بالاتر ساخته میشوند. معمولاً بخشهایی درونی این پمپها که با مواد تماس دارند، از فولادهای ضدزنگ ساخته میشوند. اجزای خارجی پمپ استنلس استیل هم از مواد دیگری مانند چدن ساخته میشوند. پمپهای ضدزنگ، اغلب در صنعت مواد غذایی مورداستفاده قرار میگیرند. به همین خاطر هم گاهی اوقات به این پمپها، بهجای پمپ استنلس استیل، پمپ مواد غذایی گفته میشود. در ادامه با ما همراه باشید تا بیشتر با ویژگیها و کاربردهای پمپ استنلس استیل آشنا شویم.
پمپهای ضدزنگ به شکلی ساخته میشوند که تمام اجزای درونی آنها (یعنی اجزایی که قرار است با مایع پمپ شده تماس داشته باشند)، در برابر خوردگی کاملاً مقاوم باشند. ازآنجاییکه این پمپها از فولادهای ضدزنگ ساخته میشوند و ازنظر بهداشتی کاملاً ایمن هستند، میتوان از آنها در بخشهای کشاورزی و صنعتی استفاده کرد. این پمپهای برای تماس با آب تمیز و مایعات شیمیایی هم مناسب هستند. برای مثال، میتوان از پمپ استنلس استیل برای تصفیهی آب آشامیدنی استفاده کرد.
پمپ استنلس استیل به طور معمول پمپ هایی در نظر گرفته می شود که از فولادهای ضد زنگ تولید می شوند. پمپ های فولاد ضد زنگ باید اطمینان حاصل کنند که اجزای مورد نیاز در معرض خوردگی قرار نمی گیرند بدون اینکه پوشش های اضافی مانند رنگ آمیزی لازم باشد. این با انفعال سطوح بدست می آید. این اثرات ناشی از اکسیژن موجود در جو ، یا همچنین محیط های خاص انفعال ، لایه ای بر روی سطح فولاد ضد زنگ تشکیل می دهند ، لایه ای که باعث محافظت از ماده پایه می شود تا در برابر خوردگی متنوعی مقاومت در برابر خوردگی حاصل شود.
پمپ های استنلس استیل برای کاربردهای گوناگونی مورد استفاده قرار می گیرند. در صنایع غذایی ، پمپ های ساخته شده از فولاد ضد زنگ به دلیل نیازهای بهداشتی مورد استفاده قرار می گیرند به طوری که اصطلاح پمپ مواد غذایی و پمپ فولاد ضد زنگ اغلب به جای هم به عنوان مترادف در این صنعت استفاده می شود.
پمپ ضدزنگ، باید به شکلی ساخته شود که اجزای درونی آن در معرض هوازدگی قرار نگیرند. البته پمپ استنلس استیل، این کار را بدون استفاده از پوششهای اضافی مانند رنگ انجام میدهد. زنگ زدن فلز، به خاطر کنش پذیری سطوح ایجاد میشود. ولی بر روی بخش درونی پمپهای ضدزنگ، لایهای وجود دارد که از آن در برابر خوردگی یا هوازدگی محافظت میکند. مقاومت همهی پمپهای استنلس استیل شبیه به هم نیست و با توجه به موادی که برای ساختن آنها به کار میرود، مقاومت آنها هم متفاوت است. پس با توجه به جنس مواد سازنده و همچنین محیطی که پمپ در آن نگهداری میشود، دوام پمپ ضدزنگ ممکن است متفاوت باشد.
از پمپ استنلس استیل برای مصارف مختلفی استفاده میشود. به دلیل بهداشتی بودن این پمپها، اغلب از آنها در صنایع غذایی استفاده میشود. البته برای هر صنعتی، باید از پمپ ضدزنگ مخصوص به آن استفاده شود. برای مثال اگر مقاومت پمپ استنلس استیل آستنیتی معمولی برای مواد غذایی کافی نیست، میتوان مدلهای بالاتر و مقاومتر آن را به کار برد.
اگر قرار باشد از پمپهای استنلس استیل زیر آب دریا استفاده شود، بهتر است از جنس برنزی این پمپها استفاده شود. برای مواد شیمیایی و خطرناک هم پمپهای ضدزنگ پلاستیکی به کار میروند. درست است که فولاد ضدزنگ قابلیت شکلپذیری زیادی دارد، ولی میتوان از پمپهای استنلس استیل برای پمپاژ مواد خورنده هم استفاده کرد. از دیگر کاربردهای پمپهای ضدزنگ، میتوان به استفاده بهعنوان پمپهای آبیاری زمینهای کشاورزی، دستگاههای خنککننده، دستگاههای تهویهی مطبوع، دستگاههای شستشو، پمپهای تأمین آب و تصفیه آب اشاره کرد.
این پمپها معمولاً از چهار نوع فولاد ضدزنگ ساخته میشوند. از اصطلاح فولاد ضدزنگ، برای طیف وسیعی از آلیاژهای آهن استفاده میشود. درواقع هر آلیاژی که حداقل 10.5 درصد کروم داشته باشد را میتوان یک فولاد ضدزنگ در نظر گرفت. در اینجا فقط به فولادهای ضدزنگی که برای ساخت پمپ استنلس استیل به کار میروند، اشاره میکنیم. با توجه به ویژگیهای هریک از این فولادهای ضدزنگ، میتوانید با مقاومت انواع مختلف پمپهای استنلس استیل هم آشنا شوید.
• آستنیتی: این فلز، متداولترین نوع فولاد ضدزنگ است و پمپهای ضدزنگ، معمولاً از این نوع فلز ساخته میشوند. این فولادها در مقایسه با انواع دیگر، دارای سطح بالایی از کروم، مولبیدن و نیکل هستند. شهرت آستنیتی به دلیل استحکام و قابلیت انعطافپذیری بالای آن است.
• فریتیک: این نوع فولادهای ضدزنگ معمولاً دارای 10.5 تا 30 درصد کروم هستند. این فولاد بیش از 0.1 درصد کربن ندارد. اغلب از فریتیک برای ساخت پمپهای استنلس استیل که در برابر هوازدگی و ترکخوردگی هستند، استفاده میشود.
• دوبلکس: این فولاد از ترکیب دو فلز آستنیتی و فریتیک ساخته میشود. بنابراین قویتر از هردوی آنها است. مقاومت بالاتر دوبلکس، منجر به کاهش وزن قابلتوجه آن میشود. از این فولاد برای ساختن پمپهای ضدزنگی که برای دریانوردی به کار میروند، استفاده میشود.
• مارتنزیتی: این فولاد ازنظر ساختاری مشابه فریتیک است. اما سطح کربن در آن تا 1.2 درصد افزایش یافته است. فولاد مارتنزیتی، قادر است تا حد زیادی سخت شود.
در زیر میتوانید تعدادی از مزایای استفاده از پمپهای ضدزنگ را مشاهده کنید:
• به دلیل اینکه در ساختار پمپهای استنلس استیل از فولاد ضدزنگ استفاده میشود، این پمپها در برابر خوردگی و حرارت مقاوم هستند و به مراقبت زیادی نیاز ندارند. به همین دلیل برای استفاده در زیر آب بسیار مناسب هستند.
• برای ساخت این پمپها، از فولادهای ضدزنگ مختلفی استفاده میشود. برای همین این دستگاههای ضدزنگ، کاربردهای گستردهای دارند.
• این پمپها استحکام و دوام بالایی دارند و در برابر ضربه، بسیار مقاوم هستند.
پمپهای استنلس استیل بهتر هستند یا پمپهای CL؟
پمپهای CL، همان پمپهای چدنی هستند که برای مصارف زیرآب کاربرد دارند. معمولاً این پمپها را به خاطر کاربردهایشان با پمپ استنلس استیل مقایسه میکنند. بااینحال، کاملاً مشخص است که پمپهای ضدزنگ، ویژگیهای بهتری نسبت به پمپهای چدنی دارند. ازجمله این ویژگیها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
• پمپهای ضدزنگ، وزن سبکتری نسبت به پمپهای چدنی دارند.
ن فرآیند نصب پمپهای ضدزنگ سادهتر است و کاربران بهراحتی میتوانند این پمپها را راهاندازی کنند.
• پمپهای استنلس استیل در ولتاژ پایین هم درست مانند قبل کار میکنند و در هنگام نوسان، تخلیهی بهینه صورت میگیرد.
• فولاد ضدزنگی که برای ساخت پمپ ضدزنگ استفاده میشود، در برابر خوردگی مقاوم است. بنابراین، بهترین گزینه برای استفاده در آبشور دریا محسوب میشود.
• اغلب برای ساخت پمپهای استنلس استیل از فولاد AISI 302 استفاده میشود. این فولاد نسبت به سایر انواع فولاد ضدزنگ، بسیار ارزان است و ازنظر ایمنی و عملکرد نیز بسیار مطلوب به نظر میرسد.
جمعبندی
با توجه به مطالبی که ذکر شد، پمپ استنلس استیل یکی از پمپهایی است که با استفاده از فناوری گریز از مرکز کار میکند و به دلیل فولادهای ضدزنگی که در ساختار آن بهکاررفته است، برای موارد مختلفی میتوان از آن استفاده کرد. اجزای درونی این پمپها، از فولادهای مقاوم نسبت به هوازدگی و خوردگی ساختهشدهاند. بنابراین هنگام تماس با مایعات مختلف، آسیب نمیبینند و از بین نمیروند.