پمپهای کفکش، ازجمله مؤثرترین و کارآمدترین روشهای تخلیهی سریع آب و سایر مایعات محسوب میشوند. از این پمپها در مکانهای مختلفی مانند منازل مسکونی استفاده میشود. ولی اغلب در تخلیهی چاههای آب به کار میروند. مدلهای محبوب و پرکاربرد پمپهای کفکش، شامل کفکش تک فاز و سه فاز میشوند. در این بخش میخواهیم با کفکشهای تک فاز و سه فاز و همچنین کاربردهای هریک از آنها، بیشتر آشنا شویم.
کار پمپهای کفکش، تخلیهی آب و سایر مایعات است. اغلب زمانی از پمپهای کفکش استفاده میشود که در بخش زیرین زمین، بهصورت منظم سیلاب ایجاد شود، یا اینکه مشکلات رطوبتی در بخشهایی از محل موردنظر وجود داشته باشد. برای مثال، گودالی را در نظر بگیرید که در آن آب جمع شده باشد. در چنین مواردی از کفکشهای تک فاز و سه فاز برای تخلیه یا انتقال آب گودال استفاده میشود. هدف اصلی استفاده از پمپ کفکش تک فاز و سه فاز، انتقال آب از محل مسکونی یا هر مکان دیگری که در آن پمپ مورداستفاده قرار میگیرد، بهجایی است که آب، مشکلات کمتری ایجاد میکند.
اکثر پمپهای کفکش بهصورت مستقیم به سیستم برق محل نصب میشوند. تفاوت در منبع تغذیهی کفکشها، باعث شده که آنها را به دو مدل تک فاز و سه فاز دستهبندی کنند. در ادامه با مشخصات این دو مدل کفکش بیشتر آشنا خواهید شد.
همانطور که گفتیم، کفکش تک فاز و سه فاز، از منبعهای قدرت مختلفی استفاده میکنند. واژهی فاز به توزیع یک بار الکتریکی اشاره میکند. برق تک فاز، یک مدار قدرت جریان متناوب است که در آن دو سیم تعبیهشده. معمولاً یکی از این سیمها، سیم فاز و دیگری سیم خنثی است. برق در میان این دو سیم فاز و خنثی، جریان مییابد. ولی برق سه فاز، یک مدار قدرت AC است که در ساختار آن سه سیم تعبیهشده است.
برق منازل مسکونی معمولاً تک فاز است، ولی در تأسیسات تجاری و صنعتی، اغلب منبع تغذیهی سه فاز به کار میرود. بنابراین، برای استفاده از کفکشهای تک فاز و سه فاز، باید به منبع تغذیهی محل موردنظر خود توجه کنید. اگر میخواهید برای یک منزل مسکونی کفکش تهیه کنید، کفکش تک فاز و اگر برای تأسیسات صنعتی نیاز به کفکش دارید، باید از کفکش سه فاز استفاده کنید.
یک تفاوت اساسی بین منبع تغذیهی کفکش تک فاز و سه فاز این است که منبع تغذیهی کفکش سه فاز، بارهای بالاتر را بهتر در خود جای میدهد. در عوض، منبع تغذیهی کفکش تک فاز، معمولاً برای استفاده از بارهای معمولی به کار میرود.
بااینحال، دستگاههای تک فاز را میتوان از سیستمهای سه فاز استخراج کرد. بعضی از کشورها مانند آمریکا، این کار را با استفاده از یک ترانسفورماتور برای دریافت ولتاژ مناسب، انجام میدهند. ولی در برخی دیگر از کشورها مانند کشورهای اروپایی، این کار بهصورت مستقیم انجام میگیرد.
یکی از تفاوتهای منبع تغذیهی کفکش تک فاز و سه فاز، در میزان ثبات فرآیند نیرورسانی به این پمپها است. به دلیل افت و خیرهای ولتاژ، یک منبع تغذیهی تک فاز نمیتواند بهاندازهی منبع تغذیهی سه فاز، بهصورت منظم به پمپ نیرو برساند. منبع تغذیهی کفکش سه فاز، میزان ثابتی از نیرو را با سرعت ثابت به دستگاه میرساند.
اگر بخواهیم قدرتِ منبع تغذیهی سه فاز را در نظر بگیریم، نسبت به منبع تغذیهی کفکش تک فاز، کارایی بیشتری دارد. منبع تغذیهی سه فاز، میتواند سه برابر بیشتر از منبع تغذیهی تک فاز، برق را انتقال دهد؛ درحالیکه برای انجام این کار فقط به یک سیمِ اضافه نیاز دارد.
این کفکش با توجه به ساختاری که دارد، معمولاً برای مصارف کوچک و متوسط مورداستفاده قرار میگیرد. ازآنجاییکه کفکشهای تک فاز، قدرت کمتری نسبت به کفکشهای سه فاز دارند، نمیتوان از آنها برای تخلیهی آب چاههای خیلی عمیق استفاده کرد. برخی از کاربردهای کفکش تک فاز را میتوانید در زیر مشاهده کنید:
• برای تخلیهی آب استخرها میتوان از این کفکش استفاده کرد.
• تخلیهی آب چاه زمینهای کشاورزی
• با استفاده از کفکش تک فاز، میتوان آب را از منابع مختلف منتقل کرد.
باوجود مواردی که ذکر شد، شاید از خودتان بپرسید؛ برای چه باید بهجای کفکش سه فاز از کفکش تک فاز که قدرت کمتری دارد، استفاده کرد؟ برای رسیدن به جواب این سؤال، موارد زیر را مشاهده کنید:
• این کفکش نسبت به کفکش سه فاز، قیمت کمتری دارد.
• در مکانهایی مانند منازل مسکونی که منبع قدرت سه فاز وجود ندارد، مجبور هستیم از کفکش تک فاز استفاده کنیم.
• این کفکشها مستقیماً به منبع قدرت متصل میشوند.
کفکش سه فاز، مجهز به یک موتور الکتریکی است که از سه ولتاژ سینوسی تغذیه میکند. ازآنجاییکه این کفکش قدرت بالایی دارد، نمیتوان از آن در منازل استفاده کرد، زیرا منبع تغذیهی منازل، تک فاز است و با کفکش سه فاز تطبیق ندارد. کاربردهای کفکش سه فاز را میتوانید در زیر مشاهده کنید:
• از این کفکش اغلب در تأسیسات صنعتی و تجاری استفاده میشود.
• برای تخلیهی چاههای عمیق به کار میرود.
• در زمینهای زراعی بزرگ هم از این کفکش استفاده میشود.
• کفکشهای سه فاز طراحی سادهتری نسبت به کفکشهای تک فاز دارند و با قدرت بیشتری هم کار میکنند.
• نسبت به کفکشهای تک فاز، این کفکشها صدای کمتری از خود ایجاد میکنند.
• درست است که قیمت کفکشهای سه فاز از تک فاز بیشتر است، ولی این کفکشها به خاطر اینکه جای کمتری اشغال میکنند و ساختارِ سادهتری هم دارند، به هزینهی نگهداری کمتری نیاز دارند.
جمعبندی
کفکش تک فاز و سه فاز از آن دسته پمپهایی هستند که با استفاده از قدرت برق، کار میکنند. از این پمپها عمدتاً برای تخلیهی آب استفاده میشود. کفکشهای تک فاز نسبت به کفکشهای سه فاز قدرت کمتری دارند. بااینحال از این کفکشها برای مصارف مختلفی مانند تخلیهی آب چاههای کمعمق و همچنین در منازل مسکونی که برق تک فاز دارند، استفاده میشود. کفکشهای سه فاز هم باوجود اندازهی کوچکترشان، به دلیل توان بالایی که دارند، معمولاً در بخشهای صنعتی و بزرگتر به کار میروند.